1 września 2009 r. w Zajeździe Pocztowym w Zielonej Górze odbyło się spotkanie na temat.: „Wyzwań dla rozwoju kształcenia ustawicznego w województwie lubuskim w perspektywie długoterminowej".
Celem spotkania było wypracowanie wspólnych rozwiązań, przez instytucje rynku pracy oraz podmioty działające na rzecz rynku pracy, dotyczących dostosowania oferty szkoleniowej, edukacyjnej do potrzeb rynku pracy oraz omówienie bieżącej działalności partnerstwa na rzecz kształcenia ustawicznego.
Na spotkaniu obecni byli m.in.: przedstawiciele władz samorządowych, administracji publicznej, organizacji pozarządowych, przedstawiciele izb rzemieślniczych, Urzędu Marszałkowskiego, zakładów doskonalenia zawodowego oraz Kuratorium Oświaty.
- Od momentu, w którym pojawiły się doniesienia o kryzysie, można zaobserwować zmiany, jakie zachodzą na rynku pracy - tak rozpoczął spotkanie Grzegorz Błażków dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Zielonej Górze. - Powraca rynek, na którym coraz bardziej pracodawcy ustalają reguły, zauważa się zmniejszoną mobilność pracowników oraz ogólny spadek liczby ofert pracy w stosunku do roku poprzedniego.
Edward Kraszewski wicedyrektor WUP wskazał na dynamikę zmian na rynku pracy w długoletniej perspektywie oraz na potrzeby ściślejszej współpracy pracodawców, szkół oraz urzędów pracy. Podkreślił, iż możliwości działań urzędów pracy wzrosły, m.in. mają w tym roku do dyspozycji ponad 120 mln zł na realizację programów promocji zatrudnienia.
Przedstawiona przez Beatę Wachowiak z Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wlkp., sytuacja na rynku edukacyjnym, zarówno edukacji szkolnej (przede wszystkim w szkołach ponadgimnazjalnych o profilu zawodowym), ale również w szkołach ogólnokształcących i gimnazjach, a także edukacja dorosłych (w systemie szkolnym, jak i poza nim - w ramach instytucji szkoleniowych) potwierdza tezę, iż występuje niedopasowanie rynku edukacyjnego do potrzeb lubuskiego rynku pracy. Ponadgimnazjalne szkoły zawodowe nie zawsze kształcą młodzież w kierunkach, na jakie istnieje zapotrzebowanie na rynku pracy. Najczęściej wybór kierunku kształcenia zależy od jego popularności wśród potencjalnych uczniów oraz zasobów kadrowych i lokalowych, jakie posiada szkoła. Szkoły zawodowe w wojewódzkie lubuskim kształcą tylko w 38 zawodach (z 208 zawodów, jakie obejmuje klasyfikacja zawodów szkolnych). Główny powód, to brak chętnych na nowo uruchamiane kierunki oraz zbyt duże nakłady finansowe, wiążące się z uruchomieniem go. Absolwentom szkół nadal brakuje praktycznych umiejętności potrzebnych na rynku pracy. Uczniowie szkół zawodowych mają ograniczony kontakt z pracodawcami, a pracownie i warsztaty szkolne najczęściej są wyposażone w przestarzałe urządzenia. Szkoły w ograniczonym zakresie współpracują z przedsiębiorstwami. Przedsiębiorcy również wykazują małe zainteresowanie współpracą ze szkołami, obawiając się związanych z tym dodatkowych kosztów. Bardzo słabo rozwinięte jest doradztwo zawodowe w szkołach dla młodzieży, brakuje szkolnych doradców zawodowych.
Zupełnie nową formą aktywizacji, korzystną dla bezrobotnego i pracodawcy, jest przygotowanie zawodowe dorosłych (PZD), o której mówił w swoim wystąpieniu Edwin Gierasimczyk, naczelnik Wydziału Programów i Analiz Rynku Pracy WUP w Zielonej Górze. Przygotowanie zawodowe dorosłych może odbywać się w dwóch formach. Po pierwsze w formie praktycznej nauki zawodu dorosłych, umożliwiającej przystąpienie do egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł zawodowy lub do egzaminu czeladniczego. Drugą formą jest przyuczenie do pracy dorosłych mające na celu zdobycie wybranych kwalifikacji zawodowych lub umiejętności, niezbędnych do wykonywania określonych zadań zawodowych. Firmy, które przyjmą na praktykę bezrobotnych w ramach przygotowania zawodowego dorosłych, mogą uzyskać w zamian premię z Funduszu Pracy (maksymalnie 7,2 tys. zł (pracodawca za każdy miesiąc praktyki może otrzymać 400 zł). Pomimo tych zachęt, brak jest zainteresowania tą formą ze strony pracodawców. Pracodawcy tłumaczą się przede wszystkim zbyt dużymi formalnościami związanymi z realizacją PZD. Pracodawca musi złożyć wniosek do właściwego urzedu pracy oraz musi stworzyć program przygotowania zawodowego określający w szczególności realizowaną formę przygotowania zawodowego. Wskazano również uwagę na konieczność zorganizowania spotkania przedstawicieli urzędów pracy i pracodawców (w tym izb rzemieślniczych) w celu wypracowania rozwiązań minimalizujących powstałe bariery.
Prognozy stanu ludności ustalone dla województwa lubuskiego przedstawiła Iwona Goździcka, z Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze. Przewiduje się, że w latach 2009-2035 po okresowym wzroście (do 2015 r.), nastąpi istotny spadek liczebności populacji. Do 2035 r. w woj. lubuskim liczba mieszkańców, w stosunku do poziomu z 2008 r., zmniejszy się o 45,4 tys. Konsekwencją przyszłych zmian demograficznych będzie starzenie się społeczeństwa, a także spadek liczby ludności. Zmniejszy się liczba ekonomicznie aktywnych ludzi, natomiast wzrośnie ludność w wieku emerytalnym. O udziale mieszkańców woj. lubuskiego w kształceniu ustawicznym mówiła w swoim wystąpieniu Zuzanna Sikora również z Urzędu Statystycznego z Zielonej Góry. W województwie lubuskim nadal bardzo słabo rozwinięta jest edukacja dorosłych (tylko 35,8 % osób w wieku 25-64 lata dokształca się). Kształcenie ustawiczne podejmują przede wszystkim osoby pracujące, często wysoko wykwalifikowane, posiadające konkretny zawód. Ponadto, dokształcają się ludzie młodzi, a aktywność edukacyjna zmniejsza się wraz z przechodzeniem do starszych grup wieku. W przeważającej większości dokształcają się mieszkańcy miast oraz osoby z górnych grup dochodowych, których szkolenia w większości współfinansują pracodawcy. Duże zaangażowanie w podnoszenie kwalifikacji zawodowych i umiejętności pracujących wykazują pracodawcy zatrudniający więcej niż 50 pracowników - ponad 60% ogółu firm, a wśród firm zatrudniających 250 osób i więcej – odpowiednio ponad 84%. Ponad 85% średnich przedsiębiorstw nie organizowało szkoleń z powodu trudności w ocenie swoich potrzeb szkoleniowych oraz ze względu na prowadzenie strategii zatrudniania osób o odpowiednim poziomie kwalifikacji.
Anna Napadło z Ochotniczego Hufca Pracy w Zielonej Górze, w swoim wystąpieniu dotyczącym przygotowania zawodowego młodocianych pracowników w województwie lubuskim, omówiła formułę przygotowania zawodowego młodocianych w kontekście prowadzonej działalności edukacyjnej ochotniczych hufców pracy. Pozytywnie odniosła się do faktu, iż absolwenci form kształcenia zawodowego, którzy otrzymali odpowiednie zaświadczenie, dyplom lub certyfikat potwierdzający zdobyte kwalifikacje są poszukiwanymi pracownikami na rynku pracy.
Przedstawiciele Gazety Lubuskiej, Joanna Turakiewicz i Michał Iwanowski, przedstawili projekt „Nauka to najlepsza inwestycja", który od roku realizowany jest na terenie woj. lubuskiego z pieniędzy EFS. Projekt GL polega na wspieraniu formalnego kształcenia ustawicznego. Poprzez projekt gazeta informuje, doradza i zachęca Lubuszan do podejmowania nauki lub uzupełniania wykształcenia.
Dr Elżbieta Kołodziejska z Uniwersytetu Zielonogórskiego przedstawiła w swoim wystąpieniu, dotyczącym niedopasowania podaży do popytu w zakresie usług kształcenia, wyniki badania „Kwalifikacje a rynek pracy w Lubuskiem" realizowanego przez Organizację Pracodawców Ziemi Lubuskiej oraz UZ. Badanie obejmowało m.in.: ofertę edukacyjną ponadgimnazjalnych jednostek oświatowych, potrzeby i diagnozę kwalifikacji i kompetencji zawodowych mieszkańców Lubuskiego Trójmiasta oraz oferty edukacyjnej lokalnych szkół ponadgimnazjalnych i szkół wyższych z punktu widzenia potrzeb rozwojowych przedsiębiorstw i potencjalnych inwestorów. Dr Kołodziejska zwróciła uwagę, iż istnieje potrzeba dalszych badań, pogłębiania wiedzy na temat stanu i szans koordynacji między szkołą a rynkiem pracy oraz przekonywanie społeczeństwa do kształcenia się przez całe życie.
Zbigniew Staszak prezes Zarządu Wojewódzkiego Zakładu Doskonalenia w Gorzowie Wlkp. w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na strukturę potencjału gospodarczego woj. lubuskiego, w której dominującą rolę odgrywają mikroprzedsiębiorstwa, tzn. przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników. Stanowią one ponad 90 % ogółu lubuskich przedsiębiorstw. Jednocześnie zwrócił uwagę na to, iż mikroprzedsiębiorstwa w sposób ograniczony zrzeszają się w organizacjach i stowarzyszeniach pracodawców i przedsiębiorców, które mogłyby artykułować na zewnątrz potrzeby mikroprzedsiębiorstw, uwagi i wnioski w zakresie kształcenia zawodowego.
O roli izb rzemieślniczych jako instytucjach samorządu gospodarczego rzemiosła wspierającego rozwój kształcenia ustawicznego mówił Zenon Witulski, naczelnik Izby Rzemiosła i Przedsiębiorców w Gorzowie Wlkp., wskazując na pozytywne efekty zrzeszania się mikroprzedsiębiorstw.
O efektach realizacji programu lubuskiego kuratora oświaty "Dostosowywanie struktur szkół ponadgimnazjalnych województwa lubuskiego do możliwości edukacyjnych uczniów i potrzeb rynku pracy na lata 2007-2011" mówiła w swoim wystąpieniu Beata Wachowiak z Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wlkp. Głównym celem programu jest stworzenie takiej sieci szkół ponadgimnazjalnych w województwie lubuskim, aby odpowiadała ona możliwościom edukacyjnym uczniów oraz była zgodna z aktualnymi potrzebami rynku pracy. W wyniku działalności programu, na przełomie 2008 i 2009 roku dyrektorzy szkół podjęli działania w kierunku uatrakcyjnienia swojej oferty kształcenia i dostosowania jej do potrzeb lokalnego rynku pracy (dwadzieścia szkół i placówek wystąpiło z wnioskami o opinię w sprawie uruchomienia nowych kierunków kształcenia w trzydziestu trzech zawodach).
Szybko zmieniająca się sytuacja na rynku pracy wymusza współpracę pomiędzy wszystkimi podmiotami zaangażowanymi w procesy edukacyjne i zatrudnieniowe (szkołami, instytucjami szkoleniowymi, publicznymi służbami zatrudnienia i pracodawcami). Poszczególni partnerzy rynku pracy realizują odmienne cele, jednakże rozwijanie współpracy poprzez budowanie partnerstwa, wymianę informacji oraz wspólne projekty może przynieść wszystkim wymierne korzyści w skuteczniejszym wykonywaniu działań.
